انواع عدد در عربی
مشارک سه رشته
درس‌های عمومی از اهمیت بسیار زیادی در کنکور سراسری برخوردار هستند. اکثر داوطلبان با رتبه‌های زیر ۱۰۰۰، ترازهای مناسبی برای درس‌های عمومی کسب می‌کنند. یکی از دروس عمومی که داوطلبان علاقه زیادی به آن ندارند، عربی کنکور است. این درس معمولا دشواری‌های خاص خود را دارد و داوطلبان عملکرد مناسبی در این درس کسب نمی‌کنند.
اگر میخواهید تراز مناسبی برای درس عربی کسب کنید باید با ماهیت این درس به خوبی آشنا شوید و بودجه بندی عربی کنکور را مطالعه کنید. درس عربی به دلایل مختلف برای دانش‌آموزان شیرین نیست و بیشتر داوطلبان به صورت اجباری این درس را مطالعه می‌کنند
بودجه بندی عربی کنکور نظام جدید
عربی کنکور را چگونه بخوانیم؟ شما باید اول به سراغ مطالعه بودجه عربی کنکور بروید. بودجه بندی عربی کنکور برای داوطلبان گروه تجربی و ریاضی یکسان است. این بدین معنی است که داوطلبان هر دو گروه به راحتی می‌توانند این بودجه بندی را مطالعه کنند. سوالات عربی در کنکور از ۷ بخش تشکیل شده است:
- بخش ترجمه و مفاهیم: ۱۰ سوال
- بخش مفهوم لغات: ۱ سوال
- بخش متن و درک مطلب: ۴ سوال
- بخش تحلیل صرفی: ۳ سوال
- بخش حرکت گذاری: ۱ سوال
- بخش جمع مکسر، متضاد و مترادف: ۱ سوال
- بخش قواعد: ۵ سوال
اعداد در یک تقسیم کلی به دو بخش اصلی (شمارشی) و ترتیبی تقسیم می‌شود.
🌈۱.اعداد شمارشی در زبان عربی
این اعداد، در واقع همان اعداد اصلی و معمولی بوده که در فارسی از آن برای شمارش اشیاء استفاده می‌کنیم. اعدادی را که در فارسی به این صورت تلفّظ می‌کنیم؛ «یک، دو، سه، چهار،…» در زبان عربی مانند اعداد ذیل استفاده می‌شود: «الواحِد، الإثنان، الثَّلاث،…، الواحدعشَرَ، إثناعشَرَ، … ، العِشرون، … ، الثّلاثون،…»
اما اعداد شمارشی یا اعداد اصلی در زبان عربی به چهاردسته تقسیم می‌شوند: «مفرد، مرکب، عقود و معطوف». که هرکدام از آنها را به ترتیب بررسی می‌کنیم.
🌸الف. اعداد مفرد – اعداد ۱ تا ۱۰ عربی
به اعداد «یک تا ده» در عربی عدد مفرد گفته می‌شود. علت نام‌گذاری این اعداد به مفرد هم چنانچه از ظاهر آنها مشخص است، این است که از یک بخش یعنی یک کلمه تشکیل شده‌اند. نکته مهم درباره اعداد مفرد، تفاوتی است که عدد یک و دو با سایر اعداد مفرد دارد.
در عدد یک و دو معدود از لحاظ اعراب، تذکیر و تأنیث و تعداد مطابق با عدد آمده و قبل از عدد ذکر می‌شود ولی در سایر اعداد معدود پس از عدد ذکر شده، مخالف عدد از حیث تذکیر و تأنیث می‌آید، و باید به صورت جمع و مجرور ذکر شود، مانند «کتابٌ واحدٌ» در مقابل «ثلاثهُ کتبٍ».
🌻اعداد اصلی مفرد بدین صورت است:
🌸ب. اعداد مرکب – اعداد ۱۱ تا ۱۹ عربی
به اعداد «یازده تا نوزده» اعداد مرکب گفته می‌شود. وجه نام‌گذاری این اعداد هم با توجه به حرفی که در اعداد مفرد گفتیم مشخص خواهد بود. چون این اعداد از ترکیب دو کلمه تشکیل شده‌اند؛ آن را مرکب می‌نامند. در این اعداد هم مثل اعداد مفرد تطابق میان دو عدد اول (یعنی یازده و دوازده) با معدود لازم است برعکس سایر اعداد، مانند؛ «إحدی‌عشرَ شجرهً» در مقابل «ثلاثهعشرَ کتاباً».
🌻این اعداد را در جدول زیر ملاحظه می‌فرمایید:
🌸ج. اعداد عقود
در عربی به اعداد دهگان، اعداد «عقود» گفته می‌شود. کلمه «عقد» در زبان عربی، به معنای «بسته» است و از آنجا که اعداد دهگان اعدادی رند هستند، گویا هر ده عدد را یک بسته به حساب آورده‌اند. و در اینجا مذکر و مؤنّث بودن مطرح نیست مانند «عشرون کتاباٌ» و «ثَمانون شجرهً».
🌻در جدول زیر اعداد عقود را ملاحظه می‌کنید:
🌸د. اعداد معطوف – اعداد ۲۱ تا ۹۹ عربی
به اعدادی که بین دو دهگان (عقود) قرار گرفته‌اند (به جز ده تا بیست)، اعداد «معطوف» گفته می‌شود. «عطف» در زبان عربی به معنای وصل شدن است. و دلیل نام‌گذاری این اعداد به معطوف، این است که این اعداد به یکدیگر به‌وسیله حرف «واو» وصل می‌شوند. همانطور که در مفردها گفتیم باید بین عدد یک و دو با معدود تطابق باشد، در اینجا هم اگر عدد به یکانِ یک یا دو ختم شد باید تطابق حاصل شود، مثلا «واحد و عشرون کتاباً» (بیست و یک کتاب) یا «خمسٌ و ستّون شجرهً» (شصت و پنج درخت).
🌻به دلیل زیاد بودن این اعداد در جدول زیر تنها مثال‌هایی از این اعداد را مشاهده می‌کنید:
- نکته اعداد معطوف: در اعداد شمارشی، اعداد بین دو دهگان، ابتدا یکان و سپس دهگان تلفّظ می‌شود. (مانند: «خمس و اربعون دقیقهً» یا «ستّه و خمسون کتاباً»)، اما چنانچه عدد «صد» یا «هزار» یا بالاتر باشد، ابتدا اعداد صد و هزار ذکر می‌شوند: (مانند؛ «مئه و خمسٌ و اربعونَ کتاباً» (۱۴۵ کتاب) یا «ألفین و ثلاثمئه و إثنین و ستّین کتابا» (۲۳۶۲ کتاب))
🌈۲. اعداد ترتیبی در زبان عربی
همان گونه که در فارسی برای بیان ترتیب و جایگاه و رتبه، از الفاظی متفاوت از اعداد شمارشی یا اعداد اصلی استفاده می‌کنیم. مانند: «اول، دوم، سوم، چهارم،…» در زبان عربی نیز الفاظ متفاوتی برای این منظور وجود دارد که برخی از آنها با فارسی مشترک و برخی هم مورد استفاده در زبان فارسی هستند. در زیر تعدادی از اعداد عربی ترتیبی نوشته شده‌است:
🌟نکته ۱: برای استفاده از اعداد ترتیبی به شکل مؤنث و یا به عبارتی برای «تأنیث» اعداد فوق، کافی‌ست یک «ه» (تاء تأنیث) در آخر اعداد اضافه کنید: «العاشر: العاشره». البته از عدد یازده به بعد این حرف تنها بر سر کلمه اول می‌آید: «الثالث عشر: الثالثه عشر». همچنین تأنیث عدد «أوّل» برخلاف سایر اعداد ترتیبی قاعده‌مند نیست و مؤنث آن «أولی» است: «الأول:الأولی».
🌟نکته ۲: در اعداد ترتیبی کلّا عدد و معدود از حیث تذکیر و تأنیث مطابقت دارند. مثلا در اعداد مرکب باید هر دو جزء طبق معدود مذکر یا مؤنّث آورده شوند و گفته شود «الکتاب الخمس عشر». یا در عقود «الکتاب العشرون» و در اعداد معطوف «الکتاب الثالث و الخمسون». فقط نکته این است که باید لفظ عدد بعد از معدود ذکر شود.
🌱معدود در عربی
اما می‌رسیم به سخت‌ترین بخش آموزش و یادگیری اعداد به زبان عربی! همانطور که گفتیم معدود یعنی چیزی که مورد شمارش واقع شده است. معدود هم در عربی ضابطه خاص خود را دارد که برای هر دسته از اعداد به گونه‌ای است. ابتدا به بررسی دسته‌های مختلف معدود در اعداد می‌پردازیم:
- معدود در عدد «یک»: خود کلمه به شکل مفرد به‌کار می‌رود: کتابٌ. و یا جهت تأکید بر یکی بودن معدود کلمه «واحد» یا «واحده» را به آخر آن اضافه می‌کنیم. مانند: کتاب واحد، نخله واحده
- معدود در عدد «دو»: در حالت مذکر باید کلمه را با افزودن «ـانِ» یا «ـینِ» مثنّی کرد: «کتابان» (مرفوع) و «کتابین» (منصوب و مجرور). و در حالت مؤنث، با افزودن «ـتانِ» و «ـتینِ»: سیّارتان، سیّارتین
- معدود در اعداد سه تا ده: این اعداد به معدود به صورت مجرور (حرکت کسره) و به شکل جمع به کار برده می‌شوند: «ثلاثه کتبٍ»یا «أربع بناتٍ»
- معدود در اعداد یازده به بالا: از یازده به بالا معدود را نصب (حرکت فتحه) داده و به شکل مفرد بکار می‌رود: «اثنی‌عشرَ کتاباً»یا «سبعه‌عشرَ رجلاً»
صد، هزار و …
آخرین بخش که می‌شود گفت یک استثنای پر بند و بساط است! مربوط می‌شود به دو عدد صد و هزار:
– عدد ۱۰۰ (مئه) و ۱۰۰۰ (ألف)، فقط در صورتی که مفرد باشند به کلمه مابعد خود اضافه می‌شوند (یعنی معدود حرکت کسره می‌گیرد): «مئه کتابٍ» یا «ألف سیّارهٍ».
– و اگر مفرد نباشند مانند «مئتین» ۲۰۰، یا «ثلاثه آلافٍ» ۳۰۰۰ حکم سایر اعداد بالاتر از ده را دارند.
– همچنین میلیون در زبان عربی به «ملیون» و میلیارد به «میلیار» تبدیل می‌شود.
– و نکته آخر اینکه در این اعداد (۱۰۰، ۱۰۰۰، ۱۰۰۰۰۰۰ و الی آخر…) فرقی ندارد که از عدد اصلی استفاده کنیم یا عدد ترتیبی، در هر دو حالت تغییری در معدود حاصل نمی‌شود: «الشّخص الألف و اربعمئه و الثّالث و العشرین» (نفر هزار و چهارصد و بیست و سوم).
🌟نکته آخر – معدود اعداد ترتیبی
نکاتی که تا اینجای کار بیان شد مربوط به اعداد شمارشی بود. اعداد ترتیبی در زبان عربی، به صورت صفت بر وزن «فاعل» یا «فاعله»، مطابق با معدود از لحاظ تانیث و تذکیر و معرفه و نکره بودن به کار می‌رود، مثلا گفته می‌شود؛ «الطّابق الثّالث» (طبقه سوم) یا «الحلقه التّاسعه» (قسمت نهم).
خب با این نکته تقریبا تمامی نکات آموزش اعداد به زبان عربی را برای شما بیان کردیم.
دیدگاهتان را بنویسید