اهداف کلی
۱–یادگیری انواع تعریف
۲–روش های تعریف تحلیلی
۳–شرایط تعریف صحیح
اهداف جزئی :
۱–دانش آموز در پایان درس با انواع تعریف آشنا می شود آنها را تعریف می کند و برایآنها مثال می زند .
الف–تعریف لغوی یا لفظی
ب–تعریف به مثال یا تعریف مصداقییا تعریف به تشبیه
ج–تعریف تحلیلی
۲–دانش آموز می تواند دو روش تعریف تحلیلیرا بیان کند تا بتواند برای هر چیزی تعریف دقیق و کاملی را بیان
کند .
تعریف تحلیل
تعریف به مفاهیم عام و خاص
تعریف به سلسله اوصاف و ویژگی ها
۳–دانش آموز می تواند شرایطتعریف صحیح را در تعاریف خود به کار گیرد تا تعاریف او کامل و جامع و بدون
نقص باشد .
۱–واضح بودن
۲–جامع بودن
۳–مانع بودن
۴–دوری نمودن
برای شناساندن مفهوم باید :
۱–ارجاع دادنتعریف لغوی به کتب لغت
۲–تعریف به مثال نشان دادن تصویر آن لغت
۳–ذکر وجه مشابهت آن مفهوم با سایر اشیاء و بعد از نزدیک شدن ذهن به آن مفهوم ذکر وجه تمایز آن .
* نکته : به ترکیب کردن مجموعه ای از تصورات معلوم که باعث کشف تصوری مجهول شود تعریف می گویند .
۱–تعریف لغوی یا لفظی : معنای لغوی یک مفهوم یا نحوه شکل گیری لغوی آن بیان میشود .
مراجعه به دیکشنری
انواع تعریف
۲–تعریف به مثال یا تعریف مصداقی یا تعریف به تشبیه : ذکر نمونه ها یا تصاویریاز
مورد نظریا موارد شبیه به آن مصادیق واژه
–این شیوه از تعریف برای واژگانی مناسب است که بتوان به نحوی مصادیق آن یا امور شبیه به آن را به افراد
معرفی کرد .
تعریف به مفاهیم عام و خاص
۳–تعریف تحلیلی
تعریف به سلسله اوصاف و ویژگی ها
روش نخست :
تعریف به مفاهیم عام و خاص مثلا : مثلث شکلی است که دارای سه ضلع است .
مفهوم عاممفهوم خاص
در این روش با دسته بندی ویژگی های یک مفهوم به ویژگی مشترک با سایر مفاهیم مشابه ( امر عام ) و ویژگی
خاص آن شی ء ( امر خاص ، ویژگی منحصر به فرد ) به تعریف شی ء می پردازیم .
*نکته :تعریف را با مفهوم عام شروع می کنیم و سپس مفهوم خاص تر را بیان می کنیم .
روش دوم :تعریف به سلسله اوصاف و ویژگی ها یا خاصه مرکب : در کتاب های مختلف برای تعریف مفاهیم از
این روش استفاده می کنند .
مثلا : خفاش پستانداری است که پرواز می کند و در شب به شکار میرود .
در این روش سلسله ای از اوصاف به نحوی ذکر شده اند که در کنار یکدیگر تنها بیانگر یک مفهوم باشد .
سوال : آیا می توان برای تعریف کردنیک مفهوم،از همه ی انواع تعریف استفاده کرد؟
از آنجا که هدف از تعریف کردنشناساندن مفاهیم و تصورهای مجهول برای شنونده است
در بیشتر موارد ارائه مجموعه ای از چند روش مختلف برای تعریف بهمعرفی آن مفهوم کمک می کند .
انتشارات : جمع انتشار و نشر ، سازمانی است که فرایند تولید کتاب را بر عهده دارد .مانند : انتشارات مدرسه
تعریف لغویتعریف تحلیلیتعریف به مثال
۱–واضح بودن
۲–جامع بودن
شرایط تعریف صحیح
۳–مانع بودن
۴–دوری نبودن
۱–واضح بودن :در تعریف باید از واژه های آشنا برای شنونده استفاده کنیم تا واضح و قابل فهم باشد و از به
کار بردن الفاظ مبهم و نامأنوس و ابهام و استعاره پرهیز کنیم .
۲–جامعبودن :تعریف باید تمامی مصادیق آن مفهوم را در برگیرد و جامع افراد باشد .
مثلا : تعریف پرنده : به حیوانی که پرواز می کند . شامل شترمرغ نمی شود .
۳–مانع بودن :تعریف باید تنها به مصادیق آن مفهوم صدق کند و بر مصادیق مفاهیم دیگر صدق نکند و در
اصطلاح مانع اغیار باشد .
مثلا : تعریف آینه : شیئی که نور را منعکس می کند ، درست نیست ، زیرا این تعریف تنها بر آیینهصدق نمی کند
و شامل سایر اشیاء صیقلی نیز می شود .
* نکته :گاه شرط دوم و سوم را در کنار یکدیگر ذکر می کنند و می گویند تعریف باید جامع اغیار و مانع اغیار
باشد ( جامع و مانع باشد ) یعنی رابطه تعریف با مصادیق آن رابطه تساوی باشد .
۴–دوری نبودن :تعریف یک چیز با استعاره از خودش . ( تعریف شی ء به خود ): حرکت مکانی : به انتقال شی
از مکانی به مکان دیگر می گویند .
موفق و پیروز باشید زهره حیدری شاهین شهر اصفهان
دیدگاهتان را بنویسید