تعلیم و تربیت در اسلام و در خانواده های ایرانی جایگاه ویژه ای دارد. این جایگاه ویژه باعث شده است که در دانشگاه به عنوان یک درس کامل شناخته و تدریس شود. در سایت گزینه ها می توانید جزوه این درس را دانلود و از آن استفاده لازم را ببرید.
مبانی و مفاهیم اصلی فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران
دیدگاه ها و نظریه ها یا طرح و برنامه های تربیتی و یا الگوی تربیتی شامل بر شماری از گزاره هـای تجـویزی مربوط به هدایت تربیت است که پذیرش آنها، صرفا با توجه به اعتبار مفروض مجموعه ای دیگـر از گزاره ها با عنوان «مبانی تربیت»، امری مدلل و منطقی به نظر می رسد. مبانی تربیت از هستی جهان و انسان و نیز جایگاه و موقعیت شایسته آدمی در هستی و نیز از قوانین، سنتها، ضرورت ها و شرایطی بحث می کنند که حیات انسان و نحوه تحول در آن را تحت تأثیر قرار می دهند که مبانی عام می گویند. تصویری از واقعیات تربیتی و نحوه تغییـر و تحول در آنها را ارائه می کنند که مبانی اختصاصی می گویند و بر اساس این دو نوع مبانی، انواع گزاره های تجویزی در باره تربیت شکل گرفته و قابل تایید و اجرا می شوند.
مبانی عام تعلیم و تربیت را، به لحاظ محتوا و نوع نقش آفرینی، به سه بخش تقسیم می کنند؟
۱-بعضی از مبانی تربیت از سنخ قضایای فلسفی و مدلّلی هستند که در جهان بینی و نظام ارزشی معتبـر و مقبول جامعه اموری مسلم و فرض شده اند. از بنیادی ترین گزاره های علوم تربیتی به طور عام و فلسفه تربیت به طور خاص به شمار می رونـد و باید آنها را «مبانی اساسی تربیت» نامید.
۲-برخی دیگر از مبانی تربیت گزاره های توصیفی ـ تبینی یا تجویزی (اما تجربی و قابل آزمونی) هستند که از علوم تجربی و کاربردیِ مرتبط با تربیت نشأت می گیرد. هرچند برای تبیین و تجویز تفصیلی روش ها و برنامه هـای تربیتـی و تعیین جزئیات چگونگی تحقق انواع تربیت، می توان و باید از این سنخ مبانی بهره‌مند شد.
۳-همچنین، تحقق جریان تربیت (به ویژه در اَشکال رسمی) در هر جامعه، به لحاظ جنبه اجتماعی آن، به ناچار مستلزم پذیرش مجموعه ای از گزاره های تجویزی (با ماهیت سیاسی و یا حقوقی) است، که در قالب قانون اساسی یا قوانین موضوعه، مورد قبول عموم آحاد جامعه قرار گرفته است و تبیین و تجویز نحوه تحقق تربیت یا الزام افراد حقیقی، شخصیت های حقوقی و نهادهای اجتماعی نسبت به رعایت حقوق و مسئولیت های تربیتی، تنها با فرض پذیرفتن این نوع گزاره ها، قابل توجیه قانونی و اخلاقی است.
مبانی اساسی تعلیم و تربیت
آشکار است که در تهیه فلسفه تربیتی جامعه ی اسلامی ـ یعنی الگوی کلان جهت دهنده بـه فرآینـد تربیت در کشوری که اکثریت افراد آن دین اسلام را به عنوان دینِ حق (آئین الهی بیانگر جهان بینی و نظـام معیار حاکم بر ابعاد فردی و جمعی حیات انسان) برگزیده اند و لذا نظام فکری، اعتقـادی و ارزشـی اسـلام برشئون مختلف زندگی مردم آن حاکم است.
اگر بخواهیم مهم ترین مبانی اساسی تربیت را بر حسب موضوع نام ببریم در پنج بخش خلاصه می کنیم:
- مبانی هستی شناختی
- مبانی انسان شناختی
- مبانی معرفت شناختی
- مبانی ارزش شناختی
- مبانی دین شناختی
دیدگاهتان را بنویسید