ما بیکاریم، برشی کوتاه از کار در دوران دانشجویی

کار کردن عار نیست! جمله‌ای که تقریبا همه ما در طول عمر به کرات شنیده‌ایم و خواهیم شنید. می‌گویند پیدا کردنش سخت هست، پیدایش می‌کنند می‌گویند پول درآوردنش سخت هست؛ کلا اسم کار که می‌آید همه یاد سختی‌ها و گیر و گورهای مسیرش می افتند. سال گذشته از جامعه دانشگاهی آماری منتشر شد که نشان می‌دهد از۱۱ میلیون و ۳۹۲ هزار و ۲۲۷ نفری که مدرک دانشگاهی گرفته‌اند، ۴ میلیون و ۵۴۴ هزار و ۷۷۵ نفر شاغل و یک میلیون و ۳۴ هزار و ۱۲۹ نفر هم به دنبال کار می‌گردند. ولی این وسط ۵ میلیون و ۸۱۳ هزار و ۳۲۲ کلا ایستاده‌اند بی تحرک، غیر فعال و کلا بی حساب و کتاب! به راستی آنها را باید چه دانست؟ بیکار؟ جویای کار؟ یا تحصیل کرده غیر فعال یا جمعی که چند صباحی را جهت گذاران عمر به دانشگاه رفته‌اند.

ما بیکاریم، برشی کوتاه از کار در دوران دانشجویی

عده‌ای معتقدند جهت حل مسئله کار جوانان و ریشه یابی اینکه چقدر به کار علاقه و به انجام آن کمر همت می‌بنند نیاز به ساعت‌ها بحث و بررسی، سیمنار، همایش و … است ولی در حقیقت اگر این راه‌ها تا کنون جواب داده بود آمار جامعه بدون کار کشور نباید خیلی به چشم می آمد. مقوله کار در دوران دانشجویی چیزی است که این روزها خیلی‌ها را مشغول خود کرده و شرایط اقتصادی شاید یکی از عوامل مهم گرایش قشر دانشجو به کار دانشجویی باشد. در این بین هستند دانشجویانی که جهت گذران دوره تحصیل خود پول تو جییبی پدر و مادر از جیبشان سرازیر می شود ولی عده کثیری از همان ترم اول به فکر کار کردن و کسب درآمد جهت خرج و برج سرنوشت دانشجویی می‌شوند، خصوصا دانشجویانی که جهت تحصیل به شهرستان دیگری می‌روند.

ما کار می‌خوایم یالا!

۵ میلیون و ۸۱۳ هزار و ۳۲۲ دانشجو کلا ایستاده‌اند بی تحرک، غیر فعال و کلا بی حساب و کتاب! به راستی آنها را باید چه دانست؟ بیکار؟ جویای کار؟ یا تحصیل کرده

خوب است بدانید طبق طرحی از سوی شرکت امور دانشجویان تحت عنوان «کار دانشجویی» هر دانشگاه می‌تواند تعدادی از دانشجویان خود را تحت این عنوان به نوعی استخدام و ماهیانه هزینه‌ای را به عنوان حق الزحمه به آنها پرداخت کند. شکل کار به این صورت است که دانشجویان «صاحب شرایط» بعد از گذراندن مراحلی خاص و قراردادی که با معاونت فرهنگی و دانشجویی بسته می‌شود، طبق تعرفه اعلام شده است شروع به کار می‌کنند.

برای نمونه در فرمی که دانشگاه شهید بهشتی جهت کار دانشجویی تعریف کرده هست؛ نداشتن درآمد کافی جهت تامین مخارج زندگی، گذراندن حداقل یک ترم تحصیلی جهت دانشجویان کارشناسی، نداشتن سابقه در کمیته انضباطی، داشتن میانگین حداقل ۱۲ جهت دوره های کاردانی و کارشناسی و ۱۴ جهت مقاطع بالاتر و داشتن صلاحیت‌های عمومی از جمله شرایط مورد نیاز هست. تا سال گذشته تعرفه ساعت کاری چیزی حدود ۸۰ ساعت بود و و حق الزحمه هر ساعت کار دانشجویی در مقطع کارشناسی ۸۰۰۰ ریال، کارشناسی ارشد ۱۳۰۰۰ ریال و دوره دکترا ۲۵۰۰۰ریال تصویب شده است بود ولی مجتبی صدیقی مدیر شرکت امور دانشجویان در روزهای نهایی سال ۹۵ خبر از زیاد کردن دستمزد کار دانشجویی و ساعت کاری آنها داد.

دستورالعمل کار دانشجویی بعد از سه سال بازبینی به دانشگاه‌ها ابلاغ شد. صدیقی با اعلام این خبر گفته بود: به نسبت اعلام قبلی، تعرفه‌های کار دانشجویی بیش از دو برابر شده است هست. از مقطع کاردانی تا دکتری از یک هزار تومان شروع شده است و تا ۵ هزار و ۵۰۰ تومان در ساعت زیاد کردن یافته هست. دانشجویان در ماه حداکثر ۸۵ ساعت می‌توانند کار دانشجویی داشته باشند و جهت دانشجویانی که معدل بهتری دارند، امکان زیاد کردن ۲۰ درصد به این تعرفه نیز وجود دارد.

صدیقی خاطرنشان کرد: البته باید این تعرفه ‌ا به تایید هیات امنا دانشگاه‌ها برسد، معمولا هیات امنا دانشگاه‌ها نیز با این تعرفه‌ها موافق بوده و آن را تایید می‌کنند، اگر دانشگاهی امکاناتی بیشتری داشته باشد می‌تواند تعرفه را از این هم زیاد زیاد کردن دهد.

نرخ پایین حقوق‌ها جذابیت را از کار دانشجویی گرفته است

اما حقیقتی که نسبت به طرح کار دانشجویی وجود دارد درآمد پایین دانشجویان از آن است که موجب نارضایتی و گلایه آنها شده. همچنین موجب گردیده این طرح از سوی دانشجویان خیلی با استقبال مواجه نشود. در خصوص این عنوان با وثوقی معاون دانشجویی دانشگاه شریف صحبت کردیم آیا که دانشگاه شریف از جمله دانشگاه هایی است که دانشجویانش در این سال ها از طرح کار دانشجویی استفاده کرده اند.

ما بیکاریم، برشی کوتاه از کار در دوران دانشجویی

وثوقی معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: دانشجویان دانشگاه شریف از طرح کار دانشجویی استقبال خوبی کردند ولی متاسفانه به علت قیمت پایین قیمت‌ها جهت دستمزد دانشجویان، آن جاذبه‌ای که جهت این طرح باید وجود داشته باشد در حال حاضر نیست. بسیاری از کارهای دانشگاه از جمله خوابگاه‌ها، کتابخانه و … به وسیله دانشجویان انجام می‌شود ولی حقوقی که طبق مصوبه شرکت امور دانشجویان به آن‌ها داده می‌شود امیدوار کننده نیست.

وی با تاکید بر این که حقوق کم دانشجویی موجب می‌شود که دانشجویان به کاری که انجام می‌دهند اهمیت ندهند بیان داشت: فرهنگ کار کردن در میان دانشجویان دانشگاه شریف نهادینه شده است و حتی بسیاری از دانشجویان به تدریس شخصی و یا دانشجویان کامپیوتر در مراکزی که مرتبط با شاخه تحصیلی آن‌ها است مشغول به کار می‌شوند ولی جهت تشویق دانشجویان به کار در دوران دانشجویی باید تبلیغات بیشتری شود.

پولی در کار نیست!

۵ میلیون و ۸۱۳ هزار و ۳۲۲ دانشجو کلا ایستاده‌اند بی تحرک، غیر فعال و کلا بی حساب و کتاب! به راستی آنها را باید چه دانست؟ بیکار؟ جویای کار؟ یا تحصیل کرده

همه می‌دانیم که همه دانشجویان یک دانشگاه در یک سطح مالی نیستند به همین خاطر بعضی دانشجویان جهت در مضیقه نماندن مخارج به کار دانشجویی روی می‌آوردند چیزی که انگار در این سال‌ها خیلی از آنها خیری از آن ندیدند.

یکی از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی می گوید: قیمت دستمزد در اینجا جهت دانشجویان لیسانس ساعتی ۸۰۰تومان، ارشد۱۳۰۰تومان و دکتری ۲۰۰۰تومان هست. جالب است چند سال است قیمت دستمزد همین قدر ثابت مانده و هیچ تغییری نکرده در حالی که هزینه خوابگاه، غذا و… به صورت صعودی با سرعت زیاد هر ترم زیاد کردن می‌یابد. حال پرسش من این است که آیا انصاف است چون دانشجویان به این پول نیاز دارند به این صورت از آنها بیگاری کشیده شود؟ نباید فکری جهت این اوضاع کرد؟ الان هزینه خوابگاه ۲۳۴۰۰۰تومان هست. اگر یک دانشجوی ارشد پول سه ماهش را هم جمع کند بازهم نمی‌تواند هزینه خوابگاه را بدهد بقیه هزینه‌ها که جای خود دارد.

ما بیکاریم، برشی کوتاه از کار در دوران دانشجویی

یکی از دانشجویان دانشگاه بزرگمهر قائنات نیز می‌گوید: ما نیز همین مسئله را داریم اینجا جهت دانشگاه هرچقدر هم کار کنیم، نهایتا ۲۵۰ ساعت کار دانشجویی رد می کنند تازه این کار دانشجویی ترمی است و حالا که یکی دو ماهی از شروع ترم گذشته هنوز حتی حق الزحمه ترم پیش واریز نشده و هر وقت پیگیر می شویم جواب مسئولین این است که بزودی واریز می شود.

شرایط و حقوق کار دانشجویی جهت بسیاری از دانشجویان کفاف نمی دهد به همین خاطر آنها به سمت کار دانشجویی کوچه بازاری می روند یعنی بیرون از دیوارهای دانشگاه. در حال حاضر آمار درستی از دانشجویانی که به سمت این نوع کار روی می آوردند در دسترس نیست اما؛ تدریس شخصی و گروهی، بازاریابی، فروشندگی، پیشخدمتی، پیک و تاکسی، کارگری، منشی‌گری، خبرنگاری و نگهبانی از پرطرفدارترین مشاغلی هستند که بخش زیادی از ۴۶۰۰۰۰۰ دانشجو را درگیر خود کرده هست، و کمتر ارتباطی با رشته و تخصص آنها دارد.

کار دانشجویی به سبک بازاری/ آیا ما بیکاریم؟

به هر حال نوع دوم کار دانشجویی این روزها طرفداران خودش را دارد و بدیهی است که حقوق دریافتی آنها به مراتب زیاد از کاردانشجویی در دانشگاه هست. هر دانشجو بعد از سر و کله زدن با واحدهای درسی و تلاش جهت پاس کردن آنها و همچنین دوندگی‌های شبانه روزی و کار کردن در کنار درس خواندن دغدغه مهم ذهنش معطوف این می شود که گرفتن یک مدرک تحصیلی آیا می‌تواند تضمین کننده کار وی جهت امرار و معاش آینده باشد یا خیر؟

همانطور که در ابتدا گفته شد از جامعه دانشگاهی ما حدود ۵ میلیون نفر نه کار دارند و نه جویای کارند. به نظر می‌رسد در حال حاضر دو مفهموم کار و دانشجو دوگانگی‌های انکار ناپذیری با یکدیگر پیدا کرده‌اند. حقیقت در جامعه ما سرانه کار کمتر از ۲۰ دقیقه کارمندان و سرانه مطالعه زیر چند دقیقه‌ای و شب امتحانی دانشجویان است که روشن می‌کند ایراد کار از جای دیگر آب می‌خورد.

در حقیقت باید پذیرفت ما جهت نهادینه کردن فرهنگ کار کردن نه از دانشگاه‌ها که از خیلی سال قبل تر از آن باید شروع می‌کردیم. ولو اینکه جهت تبلیغ کار در دانشگاه‌ها با شرایط فعلی که گفته شد، دانشجویان اصلا رغبتی به آن ندارند که نشانگر عدم مدیریت و برنامه ریزی صحیح هست. چندی پیش تصویرهای انتشار یافته دختر اوباما مدیر جمهور سابق آمریکا در اینترنت در حالی که وی مشغول کار در یک رستوران است بازتاب‌های متفاوتی را به همراه داشت. همان موقع بود که جهت بررسی ریشه فرهنگ کار کردن در غرب با تعدادی از دانشجویان ایرانی ساکن آمریکا که جهت تحصیل به آنجا رفته بودند مصاحبه کردیم.

دانشجویان آن طرف آبی چگونه کار می‌کنند؟
احسان یک دانشجوی ایرانی مقیم آمریکا هست. او راجع به کار کردن جوانان آمریکایی می‌گوید: «یكي از فرهنگ‌هاي آمريكايي، جدا شدن فرزند از پدر و مادر در سن ١٨ سالگي هست. بر اساس اين قانون نانوشته اجتماعي فرقي بين دختر و پسر وجود ندارد حتي فرقي بين پولدارها و فقيرها هم وجود نداره! مالك يكي از بانک‌های آمريكا در شهري كه ما زندگي مي‌كنيم فرزند خودش را در بانك خودش استخدام نكرد و او مجبور شد در يك بانک دیگر کار پیدا کند.»

عبارات مهم : دانشجو

احسان در توضیح شرایط دانشجویی به میانگین سن ورود به دانشگاه در آمریکا اشاره می‌کند و می‌افزاید: «میانگین سن وروردی‌های دانشگاه‌های اینجا ۲۲ تا ۲۳ سال هست. دلیلش این است که زیاد دانشگاه‌های اینجا پولی هستند. اين پول را بايد خود دانشجو بدهد، نه پدر و مادرش! بنابراين خيلي از دانشجوها مجبورند چند سال كار كنند و يك پولي جمع كنند و بعدش با اين پول وارد دانشگاه بشوند.»

توحید، ایرانی دیگری است که چند سالی است جهت تحصیل به آمریکا رفته. او راجع به خبر کار کردن دختر اوباما در رستوران می‌گوید: «در فرهنگ آمریکا (البته فرهنگ خیلی جاها، غیر از ایران) کار کردن عار نیست. جوان هنگامی که به سن استقلال می‌رسد دیگر دنبال کار کردن می‌رود حتی اگر دانشجو باشد.

وی می‌گوید: «شاید باورش جهت شما سخت باشد ولی یکی از معیارهای مهم پذیرش در دانشگاه‌های معتبر آمریکا، ارائه اسناد سابقه‌ کار در دوران دبیرستان و کالج هست. بسیاری از دانشجویان آمریکایی نیز در حین تحصیل به گارسونی و ظرفشویی مشغول می‌شوند. در فرم‌ها ثبت‌نام دانشجویی فدرال یک گزینه است که می‌توانید گزینش کنید که آیا علاقمند جهت کار دانشجویی هستید یا نه؟»

نگین یکی دیگر از این دانشجوها می گوید: خیلی از دانشجوها در رستوران‌ها و کافه‌ها کار می‌کنند. البته ایرانی‌ها کمتر سمتش می‌روند ولی جهت بقیه خیلی مهم نیست.»

سوال دقیقا اینجاست آیا ایرانی‌ها سمت کار نمی‌روند؟ ما مدام در طول هفته، ماه و سال حرف از بیکاری می‌شنویم ولی واقعا ایراد کار کجاست؟ بسیاری از دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی بدون کار می‌چرخند، عده‌ای دیگر به کاری غیر از تخصصی که گرفتند مشغول می‌شودند و البته عده‌ای دیگر علی رغم آنچه گفته شد مشغول به کاری متناسب با تخصص و درسی که خوانده‌اند، می‌شودند و در تناوب کار کشور خوش می‌درخشند ولی چیزی که بسیار دلواپس کننده است طولانی شدن صف فارغ التحصیلان دانشگاهی بی کار است که هر ساله به طول آن اضافه می‌شود. این معضلی است که اگر جهت آن راهکار ارائه نشود تبدیل به بحرانی جبران ناپذیر خواهد شد. دانشجویان ما باید بدانند دوره دانشجویی دوره گذرا است و جهت کار کردن در این دوران نباید به پرستیژ و جایگاه اجتماعی آن خیلی اهمیت بدهند چه بسا بسیاری از آمارهایی که گفته شد جهت پیدا کردن کار در این دوران درگیر کلاس و پرستیز آن شده است باشند!

منبع: دانشجو