من بازی را دوست دارم! , شخصیت شناسی

شخصیت شناسی؛ من بازی را دوست دارم!

عبارات مهم : اختلال شخصیت – شخصیت شناسی

بعضی از افراد شخصیت نمایشی دارند‎

من بازی را دوست دارم! , شخصیت شناسی

تا به حال با آدم هایی مواجه شده است اید که احساس کنید سر تا پای واکنش‌ها و گفتارشان اداست و انگار روی سن یک سالن نمایش بزرگ هستند و مدام دارند جهت دیگران بازی می کنند یا اصلا جوری به نظر می رسند که انگار سرگرم بازی در بزرگترین نقش تاریخ هستند و اگر مرحوم اورسون ولز زنده بود باید جلوی اینها لنگ می انداخت؟!

شاید در برخورد با چنین افرادی تصور کنید که عامدانه و آگاهانه در حال این بازی هستند و قصدشان هم فریب دادن شماست که البته در مورد بعضی ها این قضیه صادق است ولی عده دیگری هم هستند که انگار لابلای همین بازی هاست که زندگی می کنند و نفس می کشند و گویی این نمایش همه آن چیزی است که در زندگی ارزش دارند و اگر از آن بیرون انداخته شوند، اصلا زندگی برایشان بی معنی می شود.

این دسته از افراد درگیر یک اختلال روانشناختی به نام اختلال شخصیت نمایشی هستند که به خودی خود و با اخم و تخم و نصیحت و … هم برطرف نمی شود چون ریشه ماجرا به خیلی دورتر یعنی به دوران کودکی ارزش بازمی گردد و جهت برطرف این اختلال باید سفری به سال های بسیار دور کرد و ریشه اختلال را شناخت.

اختلال شخصیت نمایشی از کجا می آید؟
از نظر طرح واره درمانی انسان به شش عامل جهت پیشرفت نیاز دارد که معمولا در کودکی به آنها پاسخ داده می شود: «امنیت بنیادی»، «ارتباط با دیگران»، «خودگردانی»، «عزت نفس»، «خودبیانگری» و «محدودیت واقع بینانه». مهارت ارتباط با دیگران و عزت نفس دو موضوعی است که در اختلال شخصیتی نمایشی تاثیر زیادی دارد.

ارتباط با دیگران
ما جهت دست یافتن به این احساس که با دیگران در ارتباط و تعامل هستیم، به عشق، توجه، احترام، درک شدن، مهربانی و همدلی نیاز داریم و باید آنها را از سوی خانواده یا دوستان مان دریافت کنیم. از جمله پیامدهای اشکال در ارتباط گرفتن با دیگران این است که شما همواره احساس تنهایی می کنید و نمی توانید از شر این احساس خلاص شوید. حتی ممکن است حس کنید هیچ کس آشنایی عمیق و کاملی از شما ندارد یا اهمیتی جهت تان قائل نیست.

عزت نفس
عزت نفس یعنی فرد خود را در زندگی شخصی، اجتماعی و شغلی اش ارزشمند می داند. این احساس زمانی در ما شکل می گیرد که در کودکی مورد دوستی و احترام خانواده، دوستان و همشاگردی های مان واقع شده است باشیم. در عالی ترین حالت ما باید کودکی مان را به نحوی گذرانده باشیم که احساس عزت نفس در وجودمان تقویت شده است باشد؛ در آن وقت باید احساس می کردیم که دیگران دوست مان دارند، خانواده مان تحسین مان می کنند، مقبول دوستان مان هستیم و در امر تحصیل موفق ایم.

در واقع جهت داشتن عزت نفس اوج ما باید تعریف و تمجید دیگران را دریافت کنیم بدون اینکه از سوی آنها طرد شده است یا بیش از حد مورد انتقاد قرار بگیریم.

شخصیت نمایشی درگیر کدام تله زندگی است؟
سه طرح واره در اختلال شخصیتی نمایشی تاثیرگذار است که مشمول بر «محرومیت هیجانی»، «نقص و شرم» و «تاییدطلبی» است.

محرومیت هیجانی
تشخیص تجربه محرومیت هیجانی دشوارتر از سایر طرح واره ها است و اغلب حتی در افکار فرد نیز آشکار نمی شود لیکن این طرح واره در سنین بسیار پایین پیش از آنکه شما بتوانید حتی آن را در قالب کلمه بیان کنید – ایجاد شده است است.

تجربه شما از محرومیت هیجانی این است که احساس می کنید تا آخر عمر تنها می مانید. بعضی چیزهای مشخص هرگز جهت تان رنگ واقعیت به خود نمی گیرد، هیچ وقت کسی حرف هایتان را نمی شنود و شما در درک نمی کند. محرومیت هیجانی این احساس را در شما به وجود می آورد که جای چیزی خالی هست؛ نوعی احساس خلأ.

شاید تصویری که به خوبی گویای این اوضاع باشد، تصویر کودکی فراموش شده است هست. محرومیت هیجانی همان چیزی است که کودک فراموش شده است احساس می کند؛ یعنی تنهایی و بی کسی. محرومیت هیجانی، احساس گران و غم انگیزی است از اینکه فرد تا ابد تنها خواهد ماند و جهت فرار از این تنهایی، فرد تمام تلاش خود را انجام می دهد تا هر لحظه در کانون توجه دیگران باشد.

نقص و شرم
اگر در این تله افتاده باشید، احساس می کنید که نقص جایی در درون تان هست. عیب و نقص های شما در نگاه اول مشاهده نمی شود بلکه با جوهره وجودتان درآمیخته هست. شما خود را لایق دریافت علاقه و دوستی دیگران نمی دانید و به خاطر همین از نزدیک شدن به دیگران و روابط صمیمانه فراری هستید.

این دسته از افراد دوست دارند که دیگران به آنها توجه کنند و آنها را بپذیرند ولی نزدیکی و صمیمیتی در کار نباشد.

شما ممکن است احساس غم و استیصال مبهم و مزمتی را تجربه کنید بدون آنکه بتوانید علت آن را توضیح دهید. شما متوجه نمی شوید که افسردگی تان تابعی از نگرش منفی است که به خود دارید. احساس بی ارزشی و خشم گرفتن بر خود بخش مهمی از احساس افسردگی را تشکیل می دهد. احتمالا شما احساس می کنید که در تمام زندگی تان افسرده بوده اید؛ افسردگی خفیفی که در بعد زمینه زندگی تان پنهان شده است است.

طرح واره نقص و شرم نه فقط روابط عاشقانه، بلکه سایر روابط صمیمانه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. یک یاز خطرهایی که قبلا ذکر کردیم این است که شاید شما تلاش کنید با ایراد گرفتن و بعد زدن فرزندان، احساس نقص و شرم درون تان را تخفیف دهید. در واقع با آنها همان کاری را می کنید که با خود شما شده است هست. شما همه تقصیرها را به گردن فرزندان تان می اندازید؛ ولی از یاد نبرید که آنها ضعیف و معصوم اند و نمی توانند از خودشان دفاع کنند.

مهارت ارتباط با دیگران در اختلال شخصیتی نمایشی تاثیر زیادی دارد‎

اختلال شخصیت | شخصیت شناسی | دوران کودکی | تصویر کودکی | احساسات | دریافت | ارتباط | زندگی | احساس

برای کنترل این طرح واره چه کنیم؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت احساس نقص و شرمی را که در دوران کودکی داشته اید در کودک آزرده درون تان را لمس کنید.

اولین قدم جهت عوض کردن این است که احساس نقص و شرم اولیه دوران کودکی خود را دوباره تجربه کنید. تله زندگی شما از کجا آمده است؟ چه کسی در دوران کودکی شما را سرزنش می کرد و باعث می شد احساس شرمندگی کنید؟ چه کسی باعث به وجود آمدن این احساس در شما می شد که دوست داشتنی یا ارزشمند نیستید؛ پدر و مادرتان، خواهر یا برادرتان؟ پاسخ این پرسش ها قطعات در شرایط خانوادگی شما در کودکی نهفته است.

سعی کنید تا آنجا که جهت تان مقدور است اتفاق های مهم و تاثیرگذار زندگی تان را به خاطر بیاورید. بدهید منظور می توانید به تصویر های دوران کودکی تان مراجعه کنید یا به مکان های آشنا بازگردید و از تصویرسازی ذهنی کمک بگیرید. فهرستی از نشانه هایی را تهیه کنید که نشان می دهد جهت غلبه بر تله نقص و شرم به حمله متقابل یا فرار متوسل می شوید.

آیا شما در سرزنش کردن دیگران افراط می کنید؟ آیا در برابر انتقادهای دیگران حالت تدافعی می گیرید؟ کسانی را که دوست دارید تحقیر می کنید؟ آیا بیش از حد معمول بر دستیابی به موفقیت و کسب جایگاه اجتماعی مناسب تاکید می کنید؟ آیا همه تلاش و تلاش تان معطوف به این است که دیگران را تحت تاثیر قرار دهید؟ آیا پیوسته از دیگران انتظار دارید که به شما قوت قلب و اطمینان خاطر بدهند؟ بعد بهتر است بدانید که هر کدام از این روش ها راهی است جهت حمله متقابل به دیگران یا جبران افراطی رنجِ بودن در تله ای که در آن گرفتار هستید.

تاییدطلبی
در نهایت طرح واره تاییدطلبی عطش سیری ناپذیری نسبت به تایید و توجه دیگران را در درون شما پروش داده و به توجهی که دیگران به شما می کنند، محتاج تان می کند. افرادی که دچار اختلال شخصیت نمایشی هستند، جهت دریافت این توجه حاضرند دست به هر کاری بزنند.

این طرح واره مانعی جهت شکل گیری معنایی مطمئن و واقعی از خود می شود و احساس ارزشمندی فرد زیاد به تصویر العمل دیگران وابسته است تا به تمایلات طبیعی خود. گاهی اوقات این طرح واره با تاکید افراطی بر مقام و منزلت، قیافه و ظاهر، پذیرش اجتماعی، پول و امکانات یا پیشرفت مشخص می شود و وسیله ای است جهت دستیابی فرد به تایید، تحسین و توجه دیگران.

برای درمان اختلال شخصیت نمایشی چه کنیم؟
برای خلاص شدن از اختلال شخصیتی نمایشی باید به طرح واره تغذیه کننده آن حمله کنیم؛ قدم اول استفاده از تکنیک های تصویرسازی ذهنی هست. در این مرحله باید به گذشته سفر کنید و رویدادهایی را که باعث شکل گیری طرح واره شده است هست، شناسایی کنید. در قدم بعد باید کودک تنهای درون تان را که در توفان های گذشته آسیب دیده هست، در آغوش بگیرید و با برخورد همدلانه با آن مواجه شوید. در نهایت انجام تکالیف خانگی نظیر نوشتن رویدادهای جنبش کننده طرح واره و احساسات مخرب، می تواند بسیار راهگشا باشد.

تکنیک تصویرسازی ذهنی
قبول دارم که اسم آن پیچیده به نظر می رسد ولی باور کنید اصلا کار مشکل نیست؛ ابتدا جای راحت و خلوتی را گزینش کرده و جهت شروع چند نفس عمیق بکشید به صورتی که اکسیژن به شکم شما برسد و مدت بازدم زیاد از دم باشد. با هر تنفس و بازدم خود را از وقت و مکانی که در آن قرار دارید خارج کرده و به گذشته برگردید.

هدف ما از این سفر شناسایی خاطره ای است که به عنوان هسته مرکزی طرح واره شما عمل می کند. فراموش نکنید که ممکن است این خاطره در ناخودآگاه شما باشد و جهت رسیدن و یادآوری آن باید چند بار تلاش کنید. قدم بعد از یادآوری خاطره، مفهوم سازی آن هست؛ یعنی می خواهیم ارتباط آن را با طرح واره مورد نظر بررسی کنیم تا بفهمیم چه تاثیری روی ما دارد.

منبع:ماهنامه تندرستی/برترینها

واژه های کلیدی: اختلال شخصیت | شخصیت شناسی | دوران کودکی | تصویر کودکی | احساسات | دریافت | ارتباط | زندگی | احساس