اسفند چه کنیم؟

سریع آمد؛ سریع تر از آنکه تصورش را می کردیم. ماه ها یکی بعد از دیگری بسرعت طی شدند و به اسفند ماه، آخرین ماه سال، رسیدیم؛ ماهی پر از شتاب، پر از حس های تازه، پر از نو شدن و نو کردن و پر از شور و اشتیاق.

در این میان، داوطلبان کنکور، چندان بهره ای از این همه شور و اشتیاق نمی برند. بسیاری از آنان از خرید نوروزی چشم پوشی می کنند، در پاکسازی منزل نقشی ندارند و در کل ترجیح می دهند که وقتشان را صرف مطالعه دروس و آمادگی جهت آزمون سراسری پیشِ رو کنند؛ البته گاه در این دوران، داوطلبان شیوه ها و برنامه هایی را پیش می گیرند که چندان علمی و بافایده نیست و حتی می تواند تاثیر منفی داشته باشد. در زیر به بعضی از این شیوه ها و راه کارهایی جهت بهره برداری هر چه بهتر از ماه اسفند اشاره می شود.

حالا سریع است

برخی از داوطلبان آزمون سراسری تصور می کنند که اسفند ماه باید استراحت کنند تا بتوانند در تعطیلات نوروز با تمام قوا درس بخوانند. آنها می گویند که اگر در اسفندماه مرتب درس بخوانند، جهت تعطیلات نوروز خسته خواهند بود و نمی توانند از دوران طلایی تعطیلات، بخوبی بهره ببرند!

اسفند چه کنیم؟

در واقع این دسته از عزیزان، یک ماه را فدای ۱۴ روز می کنند و تصور می کنند که این ۱۴ روز، تمام پرسشها و ضعف های آنها را پوشش خواهد داد؛ بعد ضرورتی ندارد که این روزها خود را خسته کنند و تحت فشار قرار دهند.

باید به این دوستان گفت، همان طور که بارها گفته ایم، کنکور، یک مسابقه است و شما باید در یک مسابقه علمی شرکت کنید که مابقی داوطلبان هم شرایطی مشابه شما دارند، و هر کس که از شرایط موجود عالی ترین استفاده را ببرد، نتیجه بهتری کسب خواهد کرد؛ بعد اگر شما از روزهای موجود بخوبی بهره نبرید، عده ای دیگر از شما سبقت خواهند گرفت؛ افرادی که در ایام تعطیلات نیز درس خواهند خواند و هیچ روزی را به بطالت نمی گذرانند؛ از سوی دیگر، این به دور از منطق است که ما یک ماه را فدای ۱۴ روز بکنیم؛ بخصوص که از آینده خبر نداریم و نمی دانیم که آیا در تعطیلات نوروز آمادگی جسمی و معنوی مورد نیاز را جهت مطالعه جدی و تمام وقت خواهیم داشت یا نه، و آیا مشکلی جهت ما یا یکی از نزدیکانمان اتفاق نخواهد افتاد یا خیر، و ده ها احتمال دیگر که از هم اکنون نمی توان آن را آینده نگری کرد.

اسفند باید کتاب ها را ببندم

در برابر کسانی که تصور می کنند اسفند وقت درس خواندن و مطالعۀ جدی نیست، عده ای از داوطلبان برنامه ارزش را بر این گذاشته اند که تا آخر اسفند ماه، کتاب های سال چهارم را به طور کامل بخوانند و حتی بعضی پا را فراتر از این گذاشته و برنامه ریزی ارزش بر این اساس است که دروس پایه و سال چهارم را تا آخر اسفند به صورت کامل بخوانند و به قول معروف پیش و پایه را ببندند و بعد از تعطیلات نوروز، فقط به آزمون زدن و مرور دروس بپردازند؛ زیرا، متاسفانه تمام شدن کتاب ها تا اسفند ماه، یک اصل و افتخار جهت تعدادی از مدارس غیرانتفاعی شده است هست؛ مدارسی که کیفیت را فدای کمیّت می کنند؛ چون کتابی که جهت یک سال تحصیلی تالیف شده است هست، سریع تر درس داده می شود تا در موعد مورد نظر به آخر برسد؛ البته تعدادی از این مدارس، سال تحصیلی خود را از تابستان شروع می کنند؛ ولی همان مدارس نیز خوب می دانند که کیفیت تابستان مثل سال تحصیلی مهم نیست و بسیاری از دانش آموزان با همان دقت و تامل سال تحصیلی در تابستان مطالعه نمی کنند؛ از سوی دیگر، حتی بسیاری از داوطلبان تک رقمی آزمون های سراسری معتقدند که بهتر است بخشی از درس ها را جهت بعد از تعطیلات نوروزی گذاشت تا بتوان با علاقه و اشتیاق بیشتری سر کلاس درس حاضر شد و به مطالعه پرداخت و از تکراری بودن مطالب نیز خسته نشد.

برای مثال، سید شایان پور میر بابایی، رتبه ۱ کشوری گروه آزمایشی علوم تجربی آزمون سراسری ۹۳، در این باره می گوید: «تعطیلات نوروز کتاب های پایه و ترم اول سال چهارم را مرور کردم و بعضی از درس هایی که هنوز نخوانده بودم، پیش خوانی کردم؛ چون من بعضی از درس ها را تا عید تمام نکردم و جهت بعد از تعطیلات نوروزی گذاشتم؛ لیکن فکر کردم که اگر همه درس ها را بخوانم، شاید بعد از عید انگیزه مورد نیاز را جهت مطالعه نداشته باشم و افت کنم.»

سریع آمد؛ سریع تر از آنکه تصورش را می کردیم. ماه ها یکی بعد از دیگری بسرعت طی شدند و به اسفند ماه، آخرین ماه سال، رسیدیم؛ ماهی پر

از سوی دیگر، داوطلبی که تصمیم می گیرد درس هایش را تا عید تمام کند، این کار در نحوه درس خواندنش تاثیر می گذارد. او تصمیم دارد که تا عید حتماً یک دور کتاب هایش را بخواند و ناخودآگاه به این عنوان توجه نخواهد کرد که آیا همه مباحث را آموخته است یا خیر، و آیا روی توصیه هایی که سخت تر است یا نیاز به دقت و تامل بیشتری دارد، وقت کافی گذاشته هست. جهت او مهم این است که کتاب را تمام کند، و هنگامی که که یک بار کتاب را خواند، خیالش راحت می شود؛ چون فکر می کند که آن کتاب را مطالعه کرده و بسته هست؛ ولی دانش آموزی که به کمیت مطالعه کار ندارد و امکان دارد که یک مبحث را ۱۵ بار بخواند (هر چند که هنوز کتاب درسی اش را به طور کامل یک بار نخوانده است) از یک سو آرامش خاطر دارد؛ چون آنچه را که خوانده هست، دقیق مطالعه کرده هست، و از سوی دیگر در توهم بسته شدن کتاب درسی نیست و می داند که هنوز مطالبی مانده است که باید آنها را با دقت مطالعه کند.

البته نباید در مطالعه کردن وسواس به خرج داد و باید با مدیریت وقت و برنامه ریزی پیش رفت؛ ولی به تجربه می بینیم که سؤال های آزمون سراسری، تفهیمی است و جهت پاسخگویی به آنها نیاز است که درس ها را به طور عمیق و دقیق مطالعه کرد؛ بعد نباید روی چند دور خواندن درس ها یا اینکه تا کی کتاب های درسی را باید به آخر رساند، تاکید داشت؛ مهم این است که درس را چگونه می خوانیم؛ آیا همزمان با مطالعه درس ها هنگامی که را به تست زدن و یاد گرفتن نکات تستی تخصیص داده شده است می دهیم؟ آیا به داشتن سرعت در تست زنی فکر می کنیم؟ آیا زمانی را به مرور مطالب فراگرفته شده است و دوره درس ها تخصیص داده شده است می دهیم یا می خواهیم که هر جور شده است هست، یک دور کتاب ها را تمام کنیم و بعد از عید آنها را دوره کنیم؟ در واقع، برنامه ریزی، سریع تمام کردن درس ها نیست؛ بلکه بموقع و صحیح انجام دادن کار است.

بیشتر داوطلبان برتر کشوری نیز نمی توانند به درستی تعیین کنند که هر کتاب را چند دور خوانده اند؛ لیکن بعضی از مباحث را چند بار دوره کرده و جهت بعضی از مباحث نیز نیاز به دوره چندانی نداشته اند؛ یعنی جهت تعداد دوره کردن دروس، ارزشی قایل نبوده اند، و بااهمیت ترین توصیه برایشان، نهادینه شدن مباحث در ذهنشان بوده هست؛ چیزی که به آرامش و منطق در مطالعه کردن نیاز دارد.

خوب است بدانید که، بر خلاف تصور بسیاری از داوطلبان، در بین رتبه های برتر کنکور، کسی شیوه ای عجیب و غریب نداشته است و اکثر این افراد اصلاً کارهای عجیب و بدون برنامه ریزی ندارند و یک روند منطقی و مستمر در مطالعه داشته اند؛ ولی در بین کسانی که رتبه پایین تری به دست می آورند، بی برنامگی و بلاتکلیفی بسیاری دیده می شود. آنها به خود، اولیای مدرسه و کتاب های درسی ارزش اعتماد ندارند و مدام به فکر یافتن شیوه ای خاص هستند تا پیشرفتی ناگهانی و غیر مترقبه داشته باشند، و همین امر نیز باعث می شود که عملکردی پایین تر از توانایی های خود داشته باشند.

بخش مرکز یادگیری سایت تبیان

اسفند چه کنیم؟