جزوه عربی ویژه کنکور جلسه ۵

اسلوب استثنا وحصر

مشترک سه رشته

درس‌های عمومی از اهمیت بسیار زیادی در کنکور سراسری برخوردار هستند. اکثر داوطلبان با رتبه‌های زیر ۱۰۰۰، ترازهای مناسبی برای درس‌های عمومی کسب می‌کنند. یکی از دروس عمومی که داوطلبان علاقه زیادی به آن ندارند، عربی کنکور است. این درس معمولا دشواری‌های خاص خود را دارد و داوطلبان عملکرد مناسبی در این درس کسب نمی‌کنند.

اگر می‌خواهید تراز مناسبی برای درس عربی کسب کنید باید با ماهیت این درس به خوبی آشنا شوید و بودجه بندی عربی کنکور را مطالعه کنید. درس عربی به دلایل مختلف برای دانش‌آموزان شیرین نیست و بیشتر داوطلبان به صورت اجباری این درس را مطالعه می‌کنند

بودجه بندی عربی کنکور نظام جدید

عربی کنکور را چگونه بخوانیم؟ شما باید اول به سراغ مطالعه بودجه عربی کنکور بروید. بودجه بندی عربی کنکور برای داوطلبان گروه تجربی و ریاضی یکسان است. این بدین معنی است که داوطلبان هر دو گروه به راحتی می‌توانند این بودجه بندی را مطالعه کنند. سوالات عربی در کنکور از ۷ بخش تشکیل شده است:

1. بخش ترجمه و مفاهیم: ۱۰ سوال
2. بخش مفهوم لغات: ۱ سوال
3. بخش متن و درک مطلب: ۴ سوال
4. بخش تحلیل صرفی: ۳ سوال
5. بخش حرکت گذاری: ۱ سوال
6. بخش جمع مکسر، متضاد و مترادف: ۱ سوال
7. بخش قواعد: ۵ سوال

مشترک سه رشته ساختار اول اسلوب استثناء نام دارد و ساختار دوم حصر

 استثناء:در ساختار استثناء همانطور که از نامش مشخص است می خواهیم کسی یا چیزی را از حکمی که در جمله اعلام شده یا خبری که در جمله
گفته شده است، استثناء کنیم.

به عنوان مثال: من همه درس هایم را در آزمون گذشته صد زدم به جز عربی.

در این جمله شما از صد زدن در آزمون گذشته در همه درس ها خبر دادید و درباره آنها حکمی صادر کردهاید اما از آن درس عربی استثناء شده است.
معادل این ساختار نیز در زبان عربی وجود دارد اما در دستور زبان فارسی و بر اساس مثالی که گفته شد ارکان ساختار استثناء این گونه است

۱. مستثنی منه: یعنی همه درس ها
۲. ادات استثناء: یعنی همان کلمه (به جز)

۳ مستثنی: یعنی همان درس عربی
دقت کنید که در ساختار استثناء جمله قبل از ادات استثناء کامل است و به لحاظ معنایی یا ارکان جمله نیاز به کلمه و کلمات بعد از ادات استثناء نداریم.

در زبان عربی برای اسلوب استثناء نیز همین سه رکن وجود دارد؛ با این تفاوت که ادات استثناء به وسیله حرف (الّا) نشان داده می شود.

نجحتُ فی دروس الامتحان یوم الجمعة الّا العربیة
– نکته:
دقت کنید که در زبان عربی اگر استثناء منه یک ضمیر باشد، باید مرجع ضمیر را به عنوان مستثنی منه قرار داد نه خود ضمیر را.

حصر
اسلوب حصر نیز به وسیله (الّا) ساخته می شود با این تفاوت که در ساختار حصر برای جدا کردن و بیرون آوردن کسی یا چیزی از حکم وخبر داده شده نمی آید؛ بلکه برای منحصر کردن کسی یا چیزی در یک صفت یا ویژگی ذکر می شود.

به عنوان مثال: هیچ کس در عربی آزمون گذشته صد نزد، بجز من! در این جمله (صد زدن در عربی) را در (من) منحصر کردهایم.

تفاوت آن با جمله استثناء این است که در استثناء نمی خواهیم انحصار رخ بدهد بلکه تنها میخواهیم استثناء بودن را نشان بدهیم. به عنوان مثال میگوییم (هر چیزی با انفاق و بخشش کم می شود مگر دانش)
اسلوب استثناءء و حصر

در واقع نمیخواهیم دانش را در چیزی منحصر کنیم بلکه آن را از یک حکم استثناء کردهایم یا حکمی صادر کردیم و (دانش) را از آن مستثنی
کردهایم. اما وقتی می گوییم (هیچ چیز برای انسان نمی ماند مگر دانش) در این جمله (داشته های انسان) را منحصر به (دانش) کرده ایم.

– روش تشخیص
روش دیگر تشخیص اسلوب استثناء و حصر به این صورت است که
– در اسلوب حصر: معمولاً قبل از (الّا) جمله به صورت منفی می آید و مستثنی منه در آن ذکر نمی شود بلکه به بعد از (الّا) منتقل میشود؛
– در اسلوب استثناء: تمام ارکان جمله و معنای آن قبل از (الّا) کامل است. اما در ساختار حصر مستثنی منه به بعد از (الّا) منتقل می شود.
۲) در کتابخانه کسی را ندیدم به جز کاظم / در کتابخانه بجز

البته این روش دوم همیشگی نیست. – ترجمه ساختار حصر:
در ترجمه ساختار حصر میتوانیم به دو صورت عمل بکنیم:

۱. جمله را به صورت مثبت و همراه با قید (فقط) یا (تنها) ذکر کنیم.

۲. یا اینکه به صورت منفی باشد اما از ترجمه به صورت (بجز) استفاده کنیم.
مانند: ما شاهدت فی المکتبة الّا کاظم: ۱) در کتابخانه فقط کاظم را دیدم . کاظم کسی را ندیدم.

✅اسلوب حصر و استثنا: 

✔استثنا: یعنی اینکه یک اسم رو از یک حکم کلی جدا کنی 

‼دانش اموزان به مدرسه رفتند جز علی 

❌ارکان استثنا: 

یسافر الطلاب الی العراق اِلّا محمداً 

✔الطلاب: مستثنی منه : همون اسم بزرگه یا کلّی

✔اِلّا : ادات استثنا 

✔محمداً: مستثنی: همون فرد یا چیزی که از اسم بزرگه جدا میشه 

💥💥تکنیک ساختار استثناء: 

( مستثنی منه مذکوراً): 

أحد،جميع،كل ،شیء،شخص،مثل،هدف ،عمل خبر،سبب، الطلاب،التلامیذ،الانسان ، مَن + اِلّا + مِن + ضمیر: بعضهم ،منها و…/ واحداً

بعض + ضمیر :بعضهم، بعضهاو… / واحدةً

‼یذهب الطلاب الی الصف اِلّا بعضهم  

💥💥تکنیک ساختار حصر

   (مستثنی منه محذوفاً): 

✔۱.کلمات پرسشی و منفی 

✔۲. نبودن مستثنی منه ( همون اسم بزرگه) 

✔۳.مِن+ مستثنی منه+اِلّا+ جار و مجرور یا فعل(معمولا)

✔ ۴. اِلّا + اسم مرفوع 

‼ما رجع الی المدینه اِلّا ابُُ

🔴قیاس بین اسلوب حصر و استثنا: 

🔸استثنا: ۳ رکن ( مستثنی منه +اِلّا+ مستثنی)

حصر : ۲ رکن (اِلّا+ مستثنی)

🔸استثنا : مستثنی قطعاً منصوب ( _َ_، _ً_،اً)

حصر: مستثنی میتونه منصوب باشه 

🔸استثنا: جمله قبل از اِلّا کامله 

حصر: جمله قبل از اِلّا ناقصه

نکته: در بین ضمایر مستتر فقط نحن هست که میتونه مستثنی منه بشه در جریان باش.