طرح تحول سلامت نیازمند اصلاح است

بسیج دانشجویی سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران، راجع به اوضاع نظام سلامت و کارها وزارت بهداشت در چهار سال گذشته بیانیه ای صادر کردند.

به گزارش حوزه دانشگاهیگروه علمی پزشكی گروه تحریریه سایت جوان؛ بسیج دانشجویی سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران، راجع به وضعیت نظام سلامت و کارها وزارت بهداشت در چهار سال گذشته بیانیه ای صادر کردند.

در بیانیه بسیج دانشجویی این سه دانشگاه علوم پزشکی آمده است: سلامت به عنوان یکی از نیازهای اساسی مردم، جایگاه خاص ای در قانون اساسی جمهوری اسلامی کشور عزیزمان ایران دارد، تا جایی که تامین عادلانه آن، از وظایف مهم دولت برشمرده شده است است.

به رغم پیشرفت های شگرف حاصله در این حوزه، همچون ایجاد و توسعه شبکه بهداشت و درمان و کنترل بیماری های واگیر و در پی آن زیاد کردن امید به زندگی، عوض کردن الگوی امراض در کشور ما، پاسخ شایسته ای از سوی نظام سلامت دریافت نکرد، و از سوی دیگر، ورود جدی ذی نفعان به عرصه حاکمیت نظام سلامت خود مسبب پرسشها دیگری شد، تا جایی که در سالهای نهایی فعالیت دولت دهم، مشکلاتی همچون اوج بودن هزینه های مردم در بخش بهداشت و درمان، اوضاع نامناسب دسترسی به دارو و تجهیزات پزشکی و حتی دشواری در استفاده از تخت بیمارستانی و دکتر متخصص بر اوضاع سیستم نظام سلامت کشور عزیزمان ایران سایه افکنده بود.

طرح تحول سلامت نیازمند اصلاح است

توجه شایسته دولت یازدهم و وزارت بهداشت به مقوله مهم سلامت، بارقه امید را در دل دغدغه مندان این حوزه و مردم جهت اصلاح اوضاع خدمات بهداشتی درمانی روشن کرد. از جمله اقدام دولت در ساماندهی بازار ملتهب دارو در شروع فعالیت خود که شایسته تقدیر است.

اراده دولت جهت ایجاد اصلاح در نظام سلامت که در قالب طرح تحول ارائه شد نیز یکی دیگر از تصمیمات دولت جهت اصلاح اوضاع نابسامان نظام سلامت بود. طرحی که با نشانه کم کردن پرداخت از جیب مردم و زیاد کردن دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی طراحی شده است بود و در مراحل اولیه نیز توفیقاتی ایجاد نمود. ولی بعد از گذشت مدتی نقاط ضعف موجود در طرح تحول نظام سلامت باعث بروز عوارض منفی جهت نظام سلامت گردید. بی توجهی به قوانین بالادستی و تجربیات موفق جهانی در حوزه اصلاحات سلامت ورویکرد اشتباه مجریان مبتنی بر «حل مسئله صرفا با تزریق منابع مالی»در کنار نگاه نازل به اصلاحات ساختاری و کنترل هزینه‌ها باعث شد تا توفیقات این طرح موقتی باشد و در دراز مدت، مسائلی به مراتب پیچیده تر، از جمله ورشکستگی بیمه های درمان، ناتوانی دولت در تامین بودجه سلامت، و درنهایت، زیاد کردن هزینه های درمانی مردم بوجود آید.

مشکلات طرح تحول سلامت

ورشکستگی بیمه های درمانی: بعد از اجرای گام سوم طرح تحول سلامت دو بیمه مهم درمان پایه کشور یعنی تامین اجتماعی و بیمه سلامت ایرانیان با رشد شدید هزینه های درمان مواجه شدند به نحوی که طی دو سال بعد از اجرای طرح تحول سلامت ،هزینه های درمان تامین اجتماعی بیش از ۴۴ درصد در سال رشد داشته است در حالی که رشد درآمد های تامین اجتماعی کمتر از ۲۳ درصد در سال بوده هست. در خصوص بیمه سلامت نیز، هزینه ها از ۴ هزار میلیارد تومان در سال ۹۲ به ۱۶ هزار میلیارد در سال ۹۵ رسید و اوراق قرضه ۸ هزار میلیارد تومانی جهت نخستین بار در تاریخ جمهوری اسلامی کشور عزیزمان ایران جهت جبران کسری این شرکت منتشر گردید. این اقدام، بدهی های نظام سلامت را بیش از گذشته زیاد کردن داد و انتقادات جدی اقتصاددانان به این نوع تامین مالی بیمه سلامت را در پی داشت که خود گواه بر ورشکستگی بیمه های درمان بعد از اجرای طرح تحول سلامت است.

اعتبارات نظام سلامت: بودجه عمومی وزارت بهداشت در سال اول طرح تحول سلامت ۲ برابر شده است و درآمد اختصاصی وزارت بهداشت بعد از گام سوم طرح تحول سلامت در طی یک سال ۱۲ هزار میلیارد زیاد کردن داشته است و طی دو سال ۴ برابر شده است هست. با اجرای طرح تحول، اعتبارات کلی نظام سلامت زیاد کردن چشمگیری داشت به طوریکه اعتبارت آن از ۱۸هزار میلیارد در سال ۹۲، به ۵۸هزار میلیارد در سال ۹۶ رسیده است و این رشد بیش از ۲۲۰ درصدی اعتبارات بی سابقه بوده است.ولی این زیاد کردن اعتبارات نتوانسته خروجی های مطلوب و پایدار را جهت نظام سلامت کشور عرضه کند.

بسیج دانشجویی سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران، راجع به اوضاع نظام سلامت و کارها وزارت بهداشت در چهار سال گذشته بیانیه ای صادر کردند.

ورشکستگی بیمارستان های دولتی: به دنبال زیاد کردن بسیار زیاد تعرفه های درمانی در گام سوم طرح تحول سلامت ، فشار مالی زیادی به صندوق های بیمه پایه وارد شد. به جرات می توان گفت که زیاد کردن بدهی بیمه های درمان به بیمارستان های وزارت بهداشت و عدم پذیرش بیماران در بعضی بیمارستانهای دولتی در سطح کشور و یا لغو قرارداد با بیمه های درمانی در ماه های اخیر نشانه واضحی از ورشکستگی طرح تحول سلامت هست. طبق آخرین بیانات ریاست سابق شرکت غذا و دارو، بیمارستان های دولتی ۵هزار میلیارد تومان به شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی بدهکار هستند و بیم آن می رود ادامه شرایط فعلی منجر به تقطیع زنجیره تامین دارو و تجهیزات پزشکی و ایجاد بحران در تامین این کالاهای استراتژیک شود.

فشار هزینه های سلامت بر مردم: اگرچه نشانه مهم طرح، کم کردن هزینه های مردم در بخش سلامت بود و وزارت بهداشت مدعی کم کردن درصد پرداخت از جیب مردم هست، ولی به علت زیاد کردن بی سابقه قیمت خدمات، پرداختی مطلق مردم بعد از اجرای طرح تحول بیش از پیش زیاد کردن پیدا کرد. در حالی که مردم پیش از طرح تحول (سال ۹۲) حدود ۴۶ درصد از رقم ۶۵ هزار میلیارد تومان معادل حدودا ۳۰ هزار میلیارد تومان از جیب پرداخت می کرده اند، با زیاد کردن حجم بازار سلامت در سال ۹۴ به حدود ۱۱۰ هزار میلیارد تومان و احتساب پرداخت ۴۰ درصدی از جیب مردم، این رقم به ۴۴ هزار میلیارد تومان زیاد کردن یافته هست. اخیرا نیز درصد نسبی پرداخت از جیب بخش خوابیدن دولتی که در گام سوم طرح تحول به ۶ درصد و ۳ درصد به ترتیب جهت خانوار های شهری و روستایی رسیده بود به حالت قبلی خود در قبل از گام سوم طرح تحول یعنی ۱۰ درصد و ۵ درصد رسید و این یعنی اشتباه در کارها طرح تحول سلامت که بسیج دانشجویی سابقا نگرانی خود را نسبت به رشد پرداخت از جیب بیماران بعد از گام سوم ابراز کرده بود.

افزایش سهم سلامت از سبد هزینه خانوار و تورم بخش بهداشت و درمان: سهم هزینه های سلامت در سبد هزینه های خانوار نیز بعد از طرح تحول سلامت و به رغم تمامی زیاد کردن بودجه ها طبق آمارهای مرکز آمار رشد داشته است.سهم بهداشت و درمان از سبد هزینه های خانوار با اجرای طرح تحول سلامت نه تنها کم کردن نیافته، بلکه این شاخص از ۸.۴ به ۹.۷ درصد در روستاها و از۹.۲ درصد به ۱۰.۵ درصد در شهرها رسیده هست. این آمار به وضوح نشان می‌دهد اگرچه هزینه مردم در بعضی از بخش ها کم کردن یافت، ولی در مجموع با اجرای طرح تحول سلامت فشارهزینه های سلامت بر دوش مردم زیاد شده است است.

تبعات اجتماعی منفی: با اجرای طرح تحول سلامت، نظام ناکارآمد پرداخت به ازای خدمت بار دیگر تقویت و تثبیت شد و نهایتا منجر به زیاد کردن اختلاف درآمد بین پزشکان رشته های متفاوت و همچنین اختلاف درآمد پزشکان با سایر کادر درمان شد.اعتراضات صنفی پرستاران و کادر درمان به اختلاف درآمد حاصل ازاجرای طرح تحول و کشیده شدن دامنه اعتراضات و تقابل اجتماعی با پزشکان در سطح جامعه به وضوح دیده می شود. تضعیف شاخه های متفاوت علوم فنی مهندسی و انسانی در پی گرایش شدید به رشته پزشکی در کنکور سراسری نیز از جمله تبعات منفی اوضاع درآمدی بعضی پزشکان است.

عللی که این شرایط را به وجود آورده است

افزایش تعرفه ها: با اجرای گام سوم طرح تحول، تعرفه های خدمات پزشکی در بخش دولتی و شخصی به یکباره بطور میانگین ۱۸۷درصد زیاد کردن پیدا کرد و موجب تحمیل هزینه های سنگین به بیمه های پایه و رسیدن آنها به مرز ورشکستگی و ایجاد اختلال در سیستم تامین مالی نظام سلامت گردید. نادیده گرفتن نقش مستقل بیمه های درمانی در گردش مالی طرح تحول سلامت:منابع دولتی جهت طرح تحول باید از طریق بیمه های درمان به نظام سلامت وارد میشد نه اینکه بودجه این طرح به شکل مستقیم به وزارت بهداشت داده شود.

بی توجهی به قوانین و اسناد اوج دستی: متاسفانه رویکرد تزریق منابع در طرح تحول سلامت جای خود را به رویکرد های کنترل هزینه داده هست. در طرح تحول سلامت به بند های قانون برنامه پنجم توسعه همچون ضرورت دکتر خانواده، نظام ارجاع، راهنماهای بالینی، پرونده الکترونیک سلامت و همچنین بند های کلیدی سیاست های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) همچون تقدم پیشگیری بر درمان، لزوم یکسان سازی حق تعرفه فنی بین بخش شخصی و دولتی و… توجهی صورت نگرفت و باعث شد که این طرح در مسیر صحیح اصلاح نظام سلامت قرار نگیرد

طرح تحول سلامت نیازمند اصلاح است

تعارض منافع در حاکمیت نظام سلامت: بسیاری از پرسشها کنونی نظام سلامت را می توان در تعارض منافع تصمیم گیران و سیاست گذاران این حوزه دانست . بسیاری از مدیران ارشد وزارت بهداشت دکتر بوده و بعضا از سهام داران بخش شخصی هستند، به طور طبیعی تعارضی میان منافع شخصی و صنفی با منافع مردم جهت آن ها پدید می آید . سپردن مدیریت شرکت های بیمه گر ، که باید حافظ منافع بیماران و مردم باشند، به پزشکان نیز نتیجه ای جز زیاد کردن بی ضابطه تعرفه‌ها به نفع قشر نازک پزشکان متخصص نداشته است.

ادامه روند فعلی طرح تحول سلامت بدون اصلاح در ساز و کارهای آن امکان پذیر نیست و بیانات مسئولین متفاوت از مجلس شورای اسلامی، شرکت های بیمه ای و وزارت بهداشت نیز این عنوان را تایید می کند.

در آخر بسیج دانشجویی جهت تیم اجرایی نظام سلامت در دولت دوازدهم آرزوی موفقیت می کند و آمادگی کامل خود را جهت کمک و ارائه پیشنهادات و راهکار ها ی کارشناسی به وزرات بهداشت اعلام می دارد.

انتهای پیام/