وظایف والدین در ازدواج فرزندان

پیغمبر اکرم صلّی الله علیه وآله فرمود: فرزند سه حق بر پدر دارد: اول گزینش نام نیکو، دوم کتابت، نوشتن و سواد آموزی، سوم ازدواج، زمانی که فرزند بالغ شد.

قرآن مجید، وظیفه ازدواج دختران و پسران را بر عهده همه افراد جامعه اسلامی، به خاص نزدیکان آنها قرار داده است و می فرماید: «وَ أَنْکِحُوا الْأَیامى مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛ مردان و زنان بى همسری در بین شما هستند را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درست کارتان را اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى نیاز مى سازد. خداوند گشایش دهنده و آگاه است .» و در نهایت این وظیفه مهم والدین هست، که عالی ترین ازدواج را جهت فرزند خود فراهم کنند. پیغمبر اکرم صلّی الله علیه وآله فرمود: «فرزند سه حق بر پدر دارد: اول گزینش نام نیکو، دوم کتابت، نوشتن و سواد آموزی، سوم ازدواج، زمانی که فرزند بالغ شد.»

اما آیا همه والدین می توانند به وظیفه خود بخوبی عمل کنند؟

پرواضح است که در بسیاری از موارد والدین تلاش بهینه ای جهت جامه ی عمل پوشاندن به وظایف خود در این زمینه انجام می دهند ولی اینکه چقدر در این راه موفقند و چقدر به بیراهه می روند آمار بسیاری از آسیبهای اجتماعی و در برابر زندگی های موفق ناشی از ازدواج های موفق و نا موفق خود گویای این امر هست. اکثروالدین با وجود پرسشها همه جانبه ی موجود جهت حمایت فرزند خود جهت ازدواج تلاش می کنند ولی انچه موجب دلخوری ایشان می گردد رفتارهای متفاوت و توام با ناسپاسی فرزندان است که موجب گیج شدن والدین و گاه احساس نا امیدی آنهاست.

والدین انتظار دارند آنچه در نظرشان راه خیر و صواب است و به فرزند خود پیشنهاد میدهند فرزندان پذیرفته و شاکر باشند ولی گاهی با تصویر العمل هایی تلخ و مقاومت فرزندان مواجه می شوند. علت بسیاری از این تصویر العمل ها عدم تفهیم و تفاهم کافی بین والدین و فرزند هست. بعضی پدر و مادرها توانمندی کافی جهت به جا آوردن این مهم ندارند که این عدم توانمندی می تواند از لحاظ مالی یا شناختی باشد.

والدینی که به لحاظ مالی نمی توانند فرزندشان را در راه ازدواج حمایت کنند ممکن است با فهماندن بعضی معیارهای صحیح به فرزندشان و همراهی گام به گام با او، منجر به اتخاذ تصمیم صحیحی از جانب وی شوند که این همان انجام وظیفه ی والدینی است ولی بعضی پدر و مادرها با وجود توانمندی در حمایت مالی از فرزندشان، خود نیازمند برطرف اشتباهات شناختی خویشند بعد کمک چندانی به پروردن معیار های صحیح جهت فرزندشان نمی توانند بکنند،اینان همان والدینی هستند که نمیتوانند به درستی به وظیفه ی خویش عمل کنند و متاسفانه گاه با اصرار زیاد فرزند را به ناصواب سوق می دهند.از آن جمله ازدواجهای اضطراری و ازدواجهایی که ملاکهای مادی گرایانه موقت دارند و مختوم به طلاقند.عموما فرزندانی که خوب پرورش یافته اند قادر به تشخیص درست و غلط و گزینش بهترند ولی گاهی با وجود تشخیص اراده ای جهت مقاومت دربرابر اشتباه والدین در خود نمی بینند که این بخاطر عدم دستیابی به تمایزیافتگی کافی است.

تمایزیافتگی چیست؟

تمایزیافتگی فرآیندی است بسوی استقلال کامل و سالم فرد. تمایزیافتگی بیانگر میزان توانایی فرد در تفکیک فرآیندهای عقلانی و احساسی از یکدیگر هست. به عبارتی دیگر، رسیدن به حدی از استقلال عاطفی که فرد بتواند در موقعیت های عاطفی و هیجانی، بدون غرق شدن در جو عاطفی آن موقعیت ها، به صورت خودمختار و عقلانی تصمیم گیری کند. بطور مثال هنگامی که خود فرزند آگاه است که از نظر عقلانی نمی تواند گزینش والدینش را تایید کند بخاطر بحران هیجانی و احساس نگرانی از دلخوری پدر و مادر دست به گزینش اشتباه نزند و اگر تمایزیافته باشد قادر به تشخیص این بحران می شود و با همه احترامی که جهت والدینش قائل است اجازه تصمیم اشتباه را بخود نمی دهد و با علت و برهان و با صبر به آنها اشتباهشان را تفهیم می کند. گاه والدین بخاطر معیارهای اشتباهی که برخود فرض کرده اند گزینش فرزندشان را اشتباه می بینند و مصرانه ان را رد می کنند فرزند تمایزیافته قادربه پشتیبانی از تصمیم خود به ازدواج با فرد مطلوبش با رعایت ادب و احترام والدین هست. ولی همه ی فرزندان حتی تمایزیافته نیاز به حمایت والدین از تصمیمشان به ازدواج دارند و دخالت و عدم دخالت والدین نتیجه های خاص خود را به دنبال دارد.

پیغمبر اکرم صلّی الله علیه وآله فرمود: فرزند سه حق بر پدر دارد: اول گزینش نام نیکو، دوم کتابت، نوشتن و سواد آموزی، سوم ازدواج، زمانی که فرزند بالغ شد.

اثرات دخالت وعدم دخالت والدین

مسلم است که بعنوان والدین معیارهای صحیح و غلط بسیاری را هنگام تربیت فرزند به او انتقال یافته کرده ایم. ما فرزندمان را با معیارهایی که به گمان خودمان صحیح است پرورش می دهیم و عینکمان را جهت نگاه به دنیا به او می دهیم تا جهت خویش نمونه ای شبیه آنچه ما داریم بسازد. نظر او از بسیاری جهات به ما شبیه است ولی هر لحظه عناصری وجود دارند که او را از ما متمایز می کنند و عموما او بعنوان فرزند از ما توانمندتر می شود فرزند در کنار تجربه و دانش والدین موجود شکست ناپذیر بی همتایی می شود چنانچه درست پرورده باشد؛ ولی گاه دیده می شود که والدین اعتمادی به توانمندی فرزند ندارند و تا ریزترین تصمیمات را جهت وی اتخاذ می کنند این هنگام گزینش همسر تبدیل به دردسری بزرگ می شود.

اگر والدین بخواهند به شیوه ی قبلی خود این بار هم جهت فرزندشان تصمیم گیری کنند احتمال بروز پرسشها بعدی وجود دارد همچون عدم مسئولیت پذیری فرزند در ازدواج، عدم شکل گیری پیوند عاطفی مناسب بین زوجین، عدم تفاهم و سرخوردگی های بعدی که گاه منجر به خیانت در ازدواج می شود و اگر والدین فرزند را به حال خود رها کنند قطعا بحران ها و عدم انطباقهایی حاصل می شود که ادامه ی زندگی یکسان جهت زوج را ناممکن می کند. عالی ترین کار این است که والدین مسیر را جهت گزینش همسر پیش روی فرزند خود هموار کنند و خود تنها به ابراز نظر قناعت کنند و درلحظه لحظه ای چالش و تردید فرزند وی را همراهی کنند؛ لیکن فرزندان حتی بعد از گزینش نیاز به حمایت وتایید والدین دارند تا زوج خود را بطور کامل بپذیرند و زندگی توام با سعادت را با وی شروع کنند.

والدینی که به علت حساسیت های بیش از حد خود، فرزند تمایزنیافته ای را ترجیح می دهند تا با چشمان بسته گزینش آنها را تایید کند و هیچگونه چرخشی از معیارهای خود را از جانب فرزندان نمی پذیرند و گاه به اصطلاح معروف جهت اثبات حقانیت خود حتی چوب لای چرخ فرزند می گذارند نه تنها کمکی به وی نمی کنند بلکه آنقدر ذهن او را از گزینش خسته می کنند که عدم مسئولیت پذیری در ازدواج را به او می آموزند و گاه با ترساندن به کناره گیری و عدم دخالت مطلق در ازدواج وی، قصد مطیع کردن فرزند را دارند که اگر فرزند تمایز نیافته جهت دوری از بحران هیجانی تصمیم آنها را بپذیرد پرسشها از نوع انفعالی و اگر نپذیرد پرسشها تهاجمی تری گریبانش را می گیرد. بعنوان والدین موظف به حمایت و راهنمایی فرزندمان در امر ازدواجیم ولی به جای فرزندمان نباید تصمیم بگیریم لیکن مجبور می شویم به جایش زندگی کنیم که در ید قدرتمان نیست و به نابودی پاره تن خودمان منجر می شود.

برای اطلاع از طرح همسان گزینی تبیان اینجا کلیک کنید

وظایف والدین در ازدواج فرزندان